خودمرکز‌بینی (فرض اینکه دیگران بیش از آنچه واقعیت دارد به شما توجه دارند)
خودمرکز‌بینی نوعی خطای شناختی است که در آن فرد به اشتباه تصور می‌کند دیگران بیشتر از آنچه واقعاً هست به او توجه دارند یا رفتارهای او را قضاوت می‌کنند. در این حالت، فرد به‌طور نادرست فکر می‌کند که هر کاری که انجام می‌دهد، هر حرفی که می‌زند یا حتی نحوه ظاهر شدنش توسط دیگران با دقت زیر نظر گرفته می‌شود. این تفکر می‌تواند منجر به افزایش استرس و نگرانی در موقعیت‌های اجتماعی شود.
مثال:
فرض کنید در یک جلسه کاری یا کلاس درس حضور دارید و به‌طور ناخواسته حرفی می‌زنید که بعداً فکر می‌کنید اشتباه بوده است. در حالت “خودمرکز‌بینی”، ممکن است این‌گونه فکر کنید: “همه دارند درباره اشتباه من فکر می‌کنند و به خاطر آن مرا مسخره می‌کنند.” در حالی که احتمالاً دیگران به آن توجه چندانی نکرده‌اند یا حتی به کلی فراموش کرده‌اند.
چگونه بهبود بخشیم؟
- شناسایی لحظات خودمرکز‌بینی: وقتی احساس می‌کنید که دیگران بیشتر از حد معمول به شما توجه دارند یا رفتارهای شما را زیر نظر دارند، این لحظات را شناسایی کنید. این احساس معمولاً ناشی از نگرانی یا اضطراب اجتماعی است.
- پرسیدن سوالات واقع‌بینانه: از خود بپرسید: “آیا واقعاً دیگران تا این حد به من توجه دارند؟” یا “آیا ممکن است آنها مشغول مسائل خودشان باشند و به من توجهی نکنند؟” این سوالات کمک می‌کنند که به درک واقع‌بینانه‌تری از موقعیت برسید.
- درک اینکه همه درگیر خودشان هستند: بیشتر مردم بیشتر به خودشان و مسائل شخصی‌شان توجه دارند تا به رفتارها یا اشتباهات دیگران. درک این موضوع می‌تواند به کاهش نگرانی شما کمک کند و باعث شود احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
- تمرکز بر رفتارهای عادی دیگران: توجه کنید که چگونه دیگران در موقعیت‌های مشابه رفتار می‌کنند. آیا آنها نیز به همان اندازه که شما فکر می‌کنید، به رفتارهای دیگران توجه دارند؟ احتمالاً متوجه خواهید شد که افراد معمولاً رفتارهای دیگران را چندان دقیق بررسی نمی‌کنند.
تمرین پیشنهادی:
هر زمان که احساس کردید خودمرکز‌بینی دارید، آن را یادداشت کنید و سپس سعی کنید شرایط را از دید دیگران تحلیل کنید. به خودتان یادآوری کنید که دیگران هم ممکن است درگیر افکار و نگرانی‌های شخصی خودشان باشند و احتمالاً به شما توجه چندانی ندارند. این تمرین کمک می‌کند که از تمرکز بیش‌ازحد بر خودتان فاصله بگیرید و در موقعیت‌های اجتماعی احساس راحتی بیشتری کنید.
