مقایسه‌های ناعادلانه (مقایسه خود با دیگران به‌گونه‌ای که همیشه خود را در موقعیت ضعیف‌تری ببینید)
مقایسه‌های ناعادلانه یکی از خطاهای شناختی است که در آن فرد خود را به‌گونه‌ای با دیگران مقایسه می‌کند که همیشه در این مقایسه، خودش را در موقعیت ضعیف‌تر، کمتر موفق یا ناتوان‌تر می‌بیند. این نوع مقایسه اغلب بر اساس معیارهایی غیرواقعی یا ناعادلانه صورت می‌گیرد، مثلاً تمرکز فقط بر جنبه‌های مثبت دیگران و نادیده گرفتن چالش‌ها و نقص‌های خود. این نوع تفکر به‌طور مداوم می‌تواند به کاهش اعتمادبه‌نفس و ایجاد احساس ناکافی بودن منجر شود.
مثال:
فرض کنید در شبکه‌های اجتماعی به زندگی یک دوست موفق نگاه می‌کنید که دائماً در حال پیشرفت و موفقیت به نظر می‌رسد. شما خودتان را با او مقایسه می‌کنید و فکر می‌کنید: “من هیچ‌وقت مثل او موفق نخواهم شد، زندگی من خیلی کمتر از او ارزش دارد.” در اینجا، شما فقط جنبه‌های مثبت و موفقیت‌های دیگران را می‌بینید و واقعیت‌های زندگی خود یا آنها را به‌طور کامل در نظر نمی‌گیرید.
چگونه بهبود بخشیم؟
- شناسایی لحظات مقایسه: وقتی احساس می‌کنید که در حال مقایسه خود با دیگران هستید، به آن توجه کنید. این مقایسه‌ها معمولاً در لحظاتی رخ می‌دهند که شما احساس نارضایتی یا عدم موفقیت می‌کنید.
- تمرکز بر موفقیت‌ها و نقاط قوت خود: به‌جای تمرکز فقط بر جنبه‌های مثبت دیگران، به نقاط قوت و موفقیت‌های خودتان نیز توجه کنید. یادآوری کنید که هر فرد مسیری متفاوت دارد و موفقیت‌های شما نیز ارزشمند هستند، حتی اگر با دیگران متفاوت باشند.
- پرهیز از مقایسه‌های سطحی: بیشتر مقایسه‌هایی که انجام می‌دهیم، سطحی و بر اساس ظواهر هستند. مثلاً ممکن است ظاهر یا دستاوردهای بیرونی دیگران را ببینید و در مورد آنها قضاوت کنید، بدون اینکه از چالش‌ها و مشکلات پشت صحنه زندگی آنها آگاهی داشته باشید. به‌خاطر داشته باشید که مقایسه بر اساس اطلاعات ناقص معمولاً ناعادلانه است.
- قبول تفاوت‌های فردی: به یاد داشته باشید که هر فرد مسیر، هدف‌ها و سرعت پیشرفت خاص خود را دارد. موفقیت دیگران به معنای شکست شما نیست. تمرکز روی خودتان و بهبود مستمر می‌تواند باعث شود که کمتر به مقایسه‌های ناعادلانه توجه کنید.
تمرین پیشنهادی:
هر بار که خودتان را با کسی مقایسه می‌کنید، لیستی از دستاوردها و موفقیت‌های شخصی خودتان تهیه کنید. سپس، از خود بپرسید: “آیا این مقایسه منصفانه است؟ آیا من تمام واقعیت‌های زندگی آن شخص را می‌دانم؟” و “آیا نقاط قوت من به اندازه‌ای که باید مورد توجه قرار گرفته‌اند؟” این تمرین کمک می‌کند که تمرکز بیشتری بر روی رشد فردی خود داشته باشید و مقایسه‌های غیرواقعی را کاهش دهید.
